Uchwała nr 1
Sędziowie apelacji krakowskiej oświadczają, że wstrzymują się z opiniowaniem kandydatów do objęcia urzędu sędziego Sądu Apelacyjnego w Krakowie, do czasu zajęcia stanowiska przez TSUE w sprawie pytań prejudycjalnych skierowanych m.in. przez Sąd Najwyższy w sprawie III PO 7/18, przez sądy powszechne oraz przez NSA w sprawie II GOK 2/18.
Podtrzymujemy zastrzeżenia co do konstytucyjności rozwiązań przyjętych w ustawie z dnia 8 grudnia 2017 roku o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw. W konsekwencji podtrzymujemy negatywną ocenę, że wybór piętnastu osób wykonujących zawód sędziego na członków Krajowej Rady Sądownictwa oraz widoczne powiązania tych osób z Ministrem Sprawiedliwości nie dają gwarancji należytego wykonywania przez nich przewidzianych Konstytucją obowiązków. Rodzi to uzasadnione obawy politycznego podporządkowania organu mającego stać na straży niezależności władzy sądowniczej.
Zwracamy uwagę, że taki stan rzeczy budzi uzasadnione zastrzeżenia co do legalności procedury nominacyjnej, w której Krajowa Rada Sądownictwa odgrywa kluczowe znaczenie.
Wątpliwości te są uzasadnione, o ile uwzględnić zachowanie członków tego organu w procedurze opiniowania kandydatów, przejawiające się w całkowitym lekceważeniu wyników opinii co do kandydatów wyrażanych przez zgromadzenia sędziów w sądach powszechnych oraz pomijaniu rzeczywistych kompetencji kandydatów.
Jakikolwiek udział w procedurze opiniowania kandydatów do objęcia urzędu w Sądzie Apelacyjnym w Krakowie byłby legitymizowaniem czynności zmierzających do zdeprecjonowania wymiaru sprawiedliwości.
Jednocześnie zwracamy się do Prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie o nieprzedstawianie Krajowej Radzie Sądownictwa kandydatur na 1 zwolnione stanowisko sędziowskie, obwieszczone przez Ministra Sprawiedliwości w dniu 12 lipca 2018 r. (MP z 2018 r., poz. 713) w związku z wskazanymi wyżej wątpliwościami oraz w związku z treścią art. 58 par. 2 i 4 u.s.p. Oświadczamy, że wyrażamy wolę opiniowania kandydatów po rozstrzygnięciu wskazanych przez nas zastrzeżeń przez TSUE.
Uchwała nr 2
Uważamy, że wniosek organu działającego jako Krajowa Rada Sądownictwa do Trybunału Konstytucyjnego z dnia z dnia 22 listopada 2018 r. w sprawie zbadania zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2018 r. poz. 389, ze zm.) nie spowoduje legitymizacji jego wnioskodawcy. Sędziowie wchodzący w skład obecnej Krajowej Rady Sądownictwa zostali wybrani przez polityków, a więc z rażącym naruszeniem art. 187 Konstytucji, zaś obecny sposób działania tego organu stanowi zaprzeczenie jego konstytucyjnej funkcji, którą jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
Oceny tej nie jest w stanie zmienić orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego, który w okresie ostatnich 3 lat ze strażnika Konstytucji został przekształcony w jeden z głównych instrumentów niszczenia praworządności w Polsce. Dokonało się to po bezprawnym przejęciu nad nim kontroli przez ugrupowanie mające większość parlamentarną, co polegało m.in. na wyborze trzech sędziów-dublerów na miejsca uprzednio zajęte, czy naruszającym Konstytucję wyznaczeniu Julii Przyłębskiej na stanowisko interrexa, po wygaśnięciu kadencji Prezesa TK Andrzeja Rzeplińskiego. Powołani w okresie ostatnich 3 lat członkowie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie naruszali podstawowe zasady rzetelnego procesu m.in. poprzez doprowadzenie do sytuacji, w której dwóch sędziów-dublerów (sędziowie Cioch i Muszyński) orzekło we własnej sprawie w sprawie pod sygnaturą K 1/17. Podobnie należy ocenić manipulowanie składami orzekającymi przez osobę pełniącą funkcję Prezesa Trybunału Konstytucyjnego. Opisany sposób działania i skład Trybunału Konstytucyjnego uzasadniają twierdzenie, że jest to organ, który w swoim orzecznictwie kieruje się względami pozamerytorycznymi, realizując wolę centralnego ośrodka władzy politycznej, zmierzającego do podporządkowania sobie sądownictwa.
Zwracamy uwagę, że w sprawie dotyczącej konstytucyjności obecnej KRS, która ma zostać rozpoznana dnia 3 stycznia 2019 r. zachodzą przesłanki do wyłączenia 3 spośród 5 członków Trybunału Konstytucyjnego, którzy zostali wyznaczeni do jej rozpoznania, tj. sędziów Julii Przyłębskiej, Michała Warcińskiego, oraz Grzegorza Jędrejka. Wynika to z faktu, że wymienieni sędziowie orzekali wcześniej w sprawie o sygnaturze K 5/17, gdzie w uzasadnieniu wyroku z dnia 20 czerwca 2017 r. skład orzekający, bez żadnego zdania odrębnego, wyraził pogląd, iż wybór sędziów-członków obecnej Krajowej Rady Sądownictwa przez członków niższej izby parlamentu jest zgodny z Konstytucją. Wyznaczenie do składu orzekającego większości sędziów, którzy wcześniej wyrazili jednoznaczny pogląd w sprawie, wskazuje, że treść przyszłego wyroku jest z góry przesądzona jako zgodna z wolą czynnika politycznego. Zarazem udział wymienionych sędziów w składzie orzekającym sprawi, że wyrok będzie dotknięty poważną wadą prawną.
Zwracamy również uwagę, że omawiany wniosek do Trybunału Konstytucyjnego został złożony w sytuacji, w której legalność sposobu wyboru obecnego składu Krajowej Rady Sądownictwa ma podlegać ocenie przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w toku rozpoznania wniosku o orzeczenie prejudycjalne Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21.11.2018 r. w sprawie II GOK 2/18. Dlatego w naszej ocenie wniosek KRS do Trybunału Konstytucyjnego jest – po wniosku Prokuratora Generalnego – Ministra Sprawiedliwości z dnia 5.10.2018 r. o stwierdzenie częściowej niezgodności z Konstytucją art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – kolejnym wnioskiem, który kwestionuje skuteczność orzecznictwa Trybunału Luxemburskiego wobec Polski, a przez to podważa istotę członkostwa Polski w Unii Europejskiej.
Z powyższych względów wyrażamy przekonanie, że z góry przesądzony wynik oceny konstytucyjności Krajowej Rady Sądownictwa przez upolityczniony Trybunał Konstytucyjny nie zapewni temu organowi ani właściwej legitymizacji, ani też akceptacji w oczach sędziów i społeczeństwa, a zarazem będzie mógł być postrzegany jako kolejny krok w stronę polexitu.
Uchwała nr 3
Sędziowie apelacji krakowskiej wyrażają głębokie zaniepokojenie sytuacją i statusem grupy zawodowej, jaką są asystenci sędziego. Zwracamy uwagę, że wobec ilości wpływających do sądów powszechnych spraw oraz w konsekwencji zwiększającej się liczby czynności, jakie muszą być dokonywane, panowanie nad sprawnym przebiegiem postępowań bez pomocy asystentów staje się niemożliwe.
Brak w ostatnich latach znaczącej poprawy sytuacji materialnej i zapewnienia możliwości awansowych powoduje coraz znaczniejszą fluktuację kadry asystenckiej. Proponowane wynagrodzenia są relatywnie niskie w stosunku do innych ofert na rynku pracy oraz bieżących kosztów utrzymania a także w stosunku do oczekiwań co do kompetencji i umiejętności kandydatów na stanowiska asystentów. Realna możliwość wzrostu wynagrodzenia jest niewielka, powodując niską konkurencyjność tego zawodu. Wszystko to rodzi frustrację i niezadowolenie, szczególnie wobec informacji o znakomitej sytuacji budżetu państwa i o ustępstwach płacowych na rzecz funkcjonariuszy różnych służb czy pracowników innych zawodów.
Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Apelacyjnego w Krakowie apeluje do władzy ustawodawczej i wykonawczej o niezwłoczne wprowadzenie podwyżek płac, atrakcyjnego systemu awansów oraz mechanizmów, zatrzymujących w zawodzie asystenta osoby kompetentne i doświadczone.
Uchwała nr 4
Sędziowie apelacji krakowskiej popierają postulaty płacowe pracowników sądów powszechnych wykonujących odpowiedzialną pracę w strukturze wymiaru sprawiedliwości.
Nie trzeba nikogo przekonywać, że bez sprawnego, kompetentnego i zaangażowanego zespołu urzędników sądowych wysiłek orzeczników (sędziów i referendarzy) nie będzie skuteczny.
Przypomnieć należy, że w ostatnich latach średnie wynagrodzenie w gospodarce wzrosło o ponad 45%, podczas gdy płace urzędników sądowych jedynie o nieco ponad 7%. Taka sytuacja powoduje, że z sądownictwa odchodzi coraz więcej osób, a wskaźnik rotacji przekroczył już 10%, co jest zjawiskiem bardzo niepokojącym.
Podejmowane przez władze działania – o czym mowa piśmie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 listopada 2018 roku – niewątpliwie należy postrzegać pozytywnie, niemniej jednak, w obliczu wskazanych danych liczbowych oraz podwyżek dla innych grup zawodowych, w tym związanych z szeroko pojętym wymiarem sprawiedliwości, są niewystarczające. Nie można zapominać, że ze środków przeznaczonych na wzrost wynagrodzeń konieczne będzie dokonanie wyrównania płac do zwiększonej płacy minimalnej oraz na dodatki stażowe, co powoduje, że na ewentualne podwyżki płac przeznaczona zostanie jedynie część zaplanowanego budżetu.
Sprzeciwiamy się stosowaniu wobec pracowników sądów szantażu ekonomicznego w celu skłonienia ich do rezygnacji ze swoich żądań płacowych i z zapowiedzi protestów.
Zgromadzenie Przedstawicieli Sędziów Okręgu Sądu Apelacyjnego w Krakowie apeluje do władzy ustawodawczej i wykonawczej o niezwłoczne wprowadzenie podwyżek płac, a w dalszej perspektywie regulacji zapewniających godziwe wynagradzanie tej grupy zawodowej oraz mechanizmów stale urealniających wynagrodzenia pracowników sądów. Tylko takie regulacje zapewnią pozostawanie w zatrudnieniu najbardziej fachowych urzędników oraz przyciąganie do pracy osób wykształconych i kompetentnych.
Uchwała nr 5
Zobowiązujemy Prezesa Sądu Apelacyjnego w Krakowie do opublikowania niniejszych uchwał na stronie internetowej Sądu oraz przekazania ich: Prezydentowi RP, Marszałkowi i Wicemarszałkom Sejmu, Marszałkowi i Wicemarszałkom Senatu, Ministrowi Sprawiedliwości, Przewodniczącemu Krajowej Rady Sądownictwa, I Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Trybunału Konstytucyjnego, Prezesom Sądów Apelacyjnych i Okręgowych. Jednocześnie upoważniamy stowarzyszenia sędziowskie do upublicznienia treści niniejszej uchwały poprzez przesłanie jej wyżej wskazanym podmiotom, a także do przetłumaczenia punktów 1-4 uchwały na język angielski, a następnie przesłania tłumaczenia zagranicznym organizacjom, instytucjom, fundacjom, stowarzyszeniom zajmującym się monitorowaniem praworządności oraz ochroną niezależności sądów i niezawisłości sędziów, w tym w szczególności: Krajowym Radom Sądownictwa państw europejskich, Trybunałowi Strasburskiemu, Trybunałowi Luxemburskiemu, Radzie Konsultacyjnej Sędziów Europejskich (CCJE – Consultative Council of European Judges), Europejskiej Sieci Rad Sądownictwa (ENCJ – European Networks of Councils for the Judiciary), Fundacji Sędziowie dla Sędziów (Foundation Judges for Judges), Amerykańskiej Radzie Adwokackiej (ABA – American Bar Association), Komisji Weneckiej (European Comission for Democracy through Law), Stowarzyszenia Europejskich Sądziów i Prokuratorów na Rzecz Demokracji (MEDEL), Europejskiemu Stowarzyszeniu Sędziów (EAJ – European Association of Judges), Światowej Unii Sędziów (IAJ – International Association of Judges), (ICJ – International Comission of Jurists), Międzynarodowej Komisji Prawników (ICJ – International Comission of Jurists), Radzie Adwokatur i Stowarzyszeń Prawniczych Europy (CCBE – Council of Bars and Law Societes of Europe), Europejskiemu Stowarzyszeniu Sędziów Sądów Administracyjnych (AEAJ – Association of European Administrative Judges), Biuru Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR – The OSCE Office for Democratic Institutions and Human Rights), Panu Nilsowi Muiżnieksowi – Komisarzowi Rady Europy ds. Praw Człowieka, Panu Diego Garcii Sayanowi – Specjalnemu Sprawozdawcy ONZ ds. Niezależności Sędziów i Prawników (Special Rapporteur on the Independence of Judges and Lawyers), Radzie Praw Człowieka ONZ (UNHRC – United Nations Human Rights Council), Amnesty International, Międzyregionalnemu Instytutowi Badania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości Narodów Zjednoczonych (UNICRI – United Nations Interregional Crime and Justice Research Institute), Europejskiemu Instytutowi Prawa (ELI – European Law Institute), Instytutowi Prawa Europy Centralnej i Wschodniej (CEELI Institute – Central and East European Law Initiative), Amerykańskiej Agencji Rozwoju Międzynarodowego (USAID – United States Agency for International Developement).